سفرنامهی جملی کارری، متضمن یادداشتهایی در زمینهی مشاهدات و مطالعات این جهانگرد ایتالیایی در شهرهای جلفا، تبریز، قم، اصفهان، شیراز، بندرلنگه و روستاها و دهکدههای ضمن راه است. این سفرنامه، از مدارک جالب و ارزشمندی است که وضع عمومی کشور ما را در اواخر دوران صفویه تشریح میکند. و از آن جهت مفید و قابل بررسی است که با ظرافت تمام، مشاهدات خود را از شهرهای ایران و مردم و آداب و رسوم آنان بیان کرده است.
کارری در سال ۱۱۰۵ هـ ق، زمان سلطنت شاه سلیمان صفوی، به ایران آمده، در مراسم تاجگذاری شاه سلطان حسین شرکت کرده و آنچه را دیده و شنیده، مانند نقاشی چیرهدست، به روی کاغذ آورده است. و از اوضاع مردم در اواخر دورهی صفویه سخن میگوید و اگرچه اعتقادات و آداب و رسوم آن زمان تفاوت فراوانی با فرهنگ امروز جامعهی ما دارد،اما چون از نگاه دقیق جهانگرد ایتالیایی، به وقایع نگریسته شده، جالب توجه است.
این سفرنامه از سوی انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسیده و به همت دکتر عباس نخجوانی و عبدالعلی کارنگ به فارسی ترجمه شده است.
مطلب زیر از فصل سوم کتاب و صفحهی ۱۷۱ انتخاب شده که نویسنده در طی آن،شرح توصیفات خود از مراسم نوروز در ایران را اینگونه آورده است:
ایرانیان ماههای عربی را به کار میبرند و غالب تشریفات مذهبی آنان به حساب این ماهها صورت میگیرد. نام ماههای عربی عبارتند از: محرم، صفر، ربیعالاول، ربیعالاخر، جمادیالاول، جمادیالاخر، رجب، شعبان، رمضان، شوال، ذیالقعده و ذیالحجه؛ به موازات این ماهها استفاده از ماههای شمسی ـ اروپایی و مصری ـ نیز در نزد ستارهشناسان، معمول است.
آغاز سال شمسی ایرانیان، نوروز یا ننخستین روز بهار است که مدت شب و روز در آن با هم مساوی میگردد. در عید نوروز بزرگان برای عرض تبریک به حضور شاه میرسند و نسبت به وسع و امکان خود سکههای زرین و هدایایی تقدیم میکنند. حتی خانهایی که به علت دوری راه نتوانند به حضور شاه برسند، به وسیلهی چند تن از غلامان و کنیزان خود، که لباس فاخر بر تن میکنند، هدیهی نوروزی خود را به محضر شاه میفرستند.
ایرانیان در این روز لباس نو میپوند. حتی اگر کسی پول هم نداشته باشد، مبلغی از دیگران قرض میکند و برای خود و بستگان و خنوادهاش لباس و تهیه میکند. زیرا اینان معتقدند کسی که سال نو را با لباس کهنه آغاز کند، از خوشیهای تازهی سال جدید بیبهره خواهد ماند. از مراسم عید نوروز، یکی هم آماده کردن انواع غذاهای لذیذ در خانهها و پذیرایی گرم از دوستان و آشنایان است.