بوی باران | پیشرویهای گروهک تروریستی داعش که اخیرا با توجه به عقب رانده شدن از کشور سوریه و همچنین خیانتهای افسران بعثی موجود در ارتش عراق به اسانی به این کشور حمله کردند و با توجه به بهم ریختگی ارتش و نافرمانی تعدادی از سران ارتش در استان های مرزی این کشور به سرعت پیشروی خود را به سمت پایتخت عراق، ادامه دادهاند، نگرانیهای زیادی را از شعلهور ماندن جنگهای مذهبی و فرقهای در منطقه به وجود آورده است. در همین راستا بویباران گفتوگویی با مهدی مقدری کارشناس روابط بینالملل و دبیرکل سازمان عدالت و آزادی ایران اسلامی داشته است، که در ادامه می خوانید :
به نظر شما نقش کشورهای منظقه در به وجود آمدن گروه تروریستی داعش چیست؟
شوربختانه منطقه خاورمیانه در دهههای گذشته به صحنه منازعات ناملموس قدرتهای بزرگ بدل شده است. غیردموکراتیک بودن اغلب کشورهای این منطقه، سطح نامناسب سواد، تبعیضهای قومی، فرهنگی و سیاسی و نیز شکاف طبقاتی زیاد در جوامع موجود در کنار بنیادگرایی خشن مذهبی فضای مناسبی برای رشد جریان های تروریستی به وجود آورده است.
البته نباید از نظر دور داشت که حضور نظامیان در سپهر سیاسی دولتهای این منطقه در ایجاد راه حلهای نظامی و درگیریهای مسلحانه و کودتاهای نظامی بیتاثیر نبوده و از این رو شاهد تاسیس و تجهیز جریانات شبه نظامی مسلح وابسته به نظامیان حاکم هستیم.
چرا ایران به دنبال حمایت از دولت عراق است؟
دلایل حمایت ایران را میتوان در چند نکته خلاصه کرد؛ یکی از مهمترین دلایل این است که دولت برآیند یک روند کاملاً دموکراتیک در عراق بوده و بر مبنای برگزاری انتخابات سالم به قدرت رسیده است. دلیل دیگر، اشتراکات و ارتباطات فرهنگی و مذهبی موجود در میان دو کشورست که عقلانیت حکم میکند این مناسبات را تعمیق بخشد. از سوی دیگر، مرزهای مشترک و امنیت متقابلی است که در این میان حاکم است. بیتردید ثبات سیاسی و امنیتی همسایگان ایران هم از جنبه امنیت ملی و نیز منافع ملی برای ما اهمیت دارد. و نکته آخر این حمایت به واسطه قرار گرفتن در شرایطی است که تروریستهای بیرحمی که امنیت و ثبات عراق را برهم زدهاند از لحاظ عقیدتی و ایدئولوژیک با ایران نیز سر ناسزگاری دارند و سکوت و انفعال ما میتواند عواقب پشیمان کنندهای به همراه داشته باشد.
گروهک تروریستی داعش، چقدر ایران را تهدید میکند؟
داعش در حال حاضر شاید توان تهدید ایران را به صورت مستقیم نداشته باشد اما آنچه اهمیت دارد برهم خوردن توازن منطقهای و بیثباتی در کشور همسایه ماست که بی شک تاثیر غیرمستقیم برای ایران دارد. یادمان باشد که امروزه یکی از معیارهای کلیدی حکمرانیخوب در کشورها، شاخص “ثبات و نفی خشونت” است. حضور غدههای سرطانی و جریانات نامشروعِ غیردموکراتیکِ بنیادگرا قطعاً ثبات سیاسی و اقتصادی و امنیتی ایران را نیز تهدید کرده و فضای مناسب برای توسعه همه جانبه را مخدوش می کند.
نقش ایران در پیروزیهای آینده ارتش عراق علیه داعش چه میزان است؟
باور داشته باشیم که ایران یکی از قدرتهای تاثیرگذار منطقهای است. تجارب نظامی و اطلاعاتی کشورمان قطعاً برای کنترل اوضاع فعلی مناسب و نیاز است. تجربه نشان داده که تروریستهایی چون داعش شاید در کوتاهمدت توان ایجاد هراس در مردم را داشته باشند، اما در مواجهه با نیروهای نظامی حرفهای و سازماندهی شده توان مقابله را نداشته و ساختار نظامیشان از هم میپاشد. البته در خصوص داعش شواهدی مبنی بر حمایت نظامیان و سرویسهای امنیتی دولتهای منطقه وجود دارد که تا مدتی این جریانات را مسلط بر اوضاع نگه میدارد. باید دید در آینده روند مذاکرات و مناسبات سیاسیِ قدرتهای درگیر در منطقه به چه سمتی میرود تا بتوان تحلیل دقیقتری ارائه نمود.
با عقلانیتی که ایران در مناسبات سیاست خارجی خود نشان میدهد تمام تلاش خود را صرف این موضوع کند که درگیریهای اخیر جنبه قومی و مذهبی به خود نگیرد.
آیا معتقدید مذاکره آمریکا با ایران در موضوع عراق لازم است؟
با توجه به منافع مشترک ایران و ایالات متحده آمریکا در عراق، در صورت ادامه روند فعلی مذاکرات این دو کشور تاثیرگذار میتواند راهحلهای خروج از بحران را تقویت بخشد. تجربههای پیشین نیز نشان میدهد با اشرافی که ایران بر موضوعات منطقه خاورمیانه دارد و خواست عمومی عبور از بحران نزد سران این کشورها، مذاکرات احتمالی تاثیر لازم را در این موضوع خواهد داشت.
نقش ایران را در متحد کردن گروههای قومیتی عراق برای مبارزه با داعش چگونه ارزیابی میکنید.
بالاخره ایران در بخشی از گروههای قومی و مذهبی و سیاسی عراق نقش قابل توجهی دارد. اما تمام مناسبات را در اختیار ندارد و بالعکس در برخی جریانها به عنوان دشمن قلمداد می شود. مهم این است که با عقلانیتی که ایران در مناسبات سیاست خارجی خود نشان میدهد تمام تلاش خود را صرف این موضوع کند که درگیریهای اخیر جنبه قومی و مذهبی به خود نگیرد و با رایزنی با سایر دولتهای منطقه مانع از دامن زدن به یک جنگ تمام عیار میان برادران مسلمان شویم. هرچند با تروریستها نمیشود و نباید مماشات کرد و داعشیها به ناشیانهترین شکل ممکن و مشکوک نشان دادند به دنبال پررنگ کردن همین مساله هستند.
و در آخر، فکر میکنید سرنوشت گروه داعش به کجا ختم شود؟
شرایط حاکم بر مناسبات بین الملل در عصر جدید نشان داده است که دوران وحشی گری، نژادپرستی، پاکسازی قومی و مذهبی و بنیادگرایی خشونتآمیز سپری شده و جایگاهی برای حضور در جمع بازیگران روابط بین الملل ندارد. شاید در اندیشههای فردی هنوز این موضوعات زنده باشد اما برای حکمرانی در عصر جهانی شدن دیگر دوران این گونه اقدامات به سر آمده است. داعش هم دیر یا زود به تاریخ خواهد پیوست. یادمان باشد در دین اسلام تاکید شده است “ظلم ماندنی نیست” و مسلمانان درس بزرگی به حامیان پشت پرده این جریان جنایتکار خواهند داد.
۲۰ تیر ۱۳۹۳